ประวัติพันธุ์
ลักษณะภูมิศาสตร์ พื้นที่ปลูกข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์ เป็นพื้นที่ราบระหว่างหุบเขา
มีภูเขาล้อมรอบทุกทิศทางเป็นวงกลมจึงเป็นที่มาของชื่อตามที่ตั้งว่า เขาวง พื้นที่เป็นแอ่งกะทะมีเทือก
เขาภูพานกั้นระหว่างอำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์ กับอำเภอดงหลวง
จังหวัดมุกดาหาร แม่น้ำลำคลองในบริเวณนี้มีต้นกำเนิดมาจากเทือกเขาภูพาน
ภูมิประเทศแถบนี้เคยเป็นแหล่งอาหารและถิ่นที่อยู่อาศัย
ของไดโนเสาร์ชนิดกินพืชที่ชื่อ ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน่ และชนิดกินสัตว์ที่ชื่อ
สยามโมไทรันนัส อีสานเอนซีส ตามหลักฐานที่ขุดค้นพบ
ดินในบริเวณนี้มีธาตุแคลเซียมและธาตุซิลิกอนสูง ผนวกกับภาวะภูมิอากาศ
ที่เย็นแห้งแล้งน้ำน้อยเป็นผลให้ข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์เก็บเกี่ยว
ก่อนข้าวอื่น มีความนุ่มและหอมมาก นอกจากนี้ประชาชนส่วนใหญ
่เป็นกลุ่มชนเผ่าผู้ไทย มีขบนธรรมเนียมประเพณีและภาษาพูด
เป็นของตนเองชนกลุ่มนี้มีความละเอียดประณีตพิถีพิถันในงานฝีมือ
ประเภทจักสานและงานทางด้านกสิกรรมคือ การปลูกข้าว จึงทำให้ข้าว
จากแหล่งนี้มีชื่อเสียงดีในด้านคุณภาพ ประวัติความเป็นมา ชาวกาฬสินธุ์
ปลูกข้าวหลากหลายชนิดพันธุ์แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของสภาพพื้นที่
ส่วนใหญ่ปลูกข้าวเหนียวเพื่อการบริโภคที่เหลือจึงขายพื้นที่ตอนบนของ
จังหวัดตามบริเวณเทือกเขาภูพานสภาพพื้นที่เป็นที่ดอนและที่ราบบริเวณหุบเขา
ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวผู้ไทยที่มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับในเรื่องวิถีชีวิตวัฒนธรรม
ขนบธรรมเนียมประเพณีและพิธีกรรมต่างๆ เป็นสังคมกสิกรรมที่มีความประณีตบรรจง
ในการผลิตสินค้าเกษตรโดยเฉพาะข้าวเหนียวเขาวง
เริ่มเป็นที่รู้จักและมีชื่อเสียงในตลาดข้าวสารจังหวัดกาฬสินธุ์ตั้งแต่ พ.ศ.2507
เมื่อกลุ่มผู้ประกอบการโรงสีข้าวขนาดเล็กในเขตตำบลหลุบ อำเภอเมือง จังหวัดกาฬสินธุ์
ได้ออกตระเวณหาซื้อข้าวเปลือกตามอำเภอต่างๆ ในจังหวัดมาสีเป็นข้าวสารส่งขายตามตลาดใน
จังหวัดกาฬสินธุ์และต่างจังหวัด ปรากฏว่าข้าวเหนียวจากอำเภอเขาวงเป็นข้าวคุณภาพดีได้ต้นข้าวมาก
หุงสุกแล้วอ่อนนุ่มมากมีความหอม จึงเป็นที่นิยมของตลาดผู้บริโภคกล่าวขานถึงและสอบถาม
แหล่งที่มาจึงเป็นที่มาของ ข้าวเหนียวเขาวง

ลักษณะประจำพันธุ์
ข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์ ( Kaowong Kalasin Sticky rice ) หมายถึง ข้าวพันธุ์กอเดียว(ข้าวพันธ์พื้นเมือง)
และข้าวพันธุ์ กข 6 เป็นข้าวเหนียวที่ไวต่อช่วงแสงปลูกได้เฉพาะฤดูนาปีในเขตพื้นที่อำเภอเขาวง
อำเภอกุฉินารายณ์ (เฉพาะตำบลนาโก และตำบลหนองห้าง) และกิ่งอำเภอนาคู (เฉพาะตำบลนาคูและตำบลบ่อแก้ว)
จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นข้าวเหนียวเมื่อนึ่งสุกจะหอม และนุ่มไม่แฉะติดมือ
และข้าวที่นึ่งแล้วเมื่อเก็บไว้ในภาชนะปิด หลายชั่วโมงจนข้าวเย็น ยังคงรักษาความอ่อนนุ่มได้อยู่

ความสัมพันธ์กับแหล่งภูมิศาสตร์
ขอบเขตการผลิตข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์ อยู่ในพื้นที่อำเภอเขาวง อำเภอกุฉินารายณ์
(เฉพาะตำบลนาโก และตำบลหนองห้าง) และกิ่งอำเภอนาคู
(เฉพาะตำบลนาคูและตำบลบ่อแก้ว) จังหวัดกาฬสินธ์ ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

คุณค่าทางโภชนาการ
ให้พลังงานแล้วแคลเซียม ช่วยควบคุมการทำงานของระบบประสาทและกล้ามเนื้อ
ซึ่งเป็นธาตุที่จำเป็นในการแข็งตัวของเลือด และฟอสฟอรัส
ช่วยในการทำงานของสัญญาณประสาท และสำคัญต่อการทำงานของไต
และโครงสร้างของกระดูกและฟัน

ได้รับการรับรอง ข้าวสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) 9  มีนาคม  2552

ตำแหน่งร้านบนแผนที่